همه‌ی ما هر از گاهی با جوش‌های ناخوشایندی روی پوستمان مواجه می‌شویم؛ اما جای بعضی این جوش‌ها روی پوست باقی می‌ماند و نه تنها به پوست آسیب می‌زند، بلکه با خدشه‌دار ساختن زیبایی پوست اعتماد به نفس را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

خوشبختانه روش های زیادی برای درمان جای جوش وجود دارد. برخی از این روش ها عبارتند از: میکرونیدلینگ، سابسیژن، لیزر، طب سوزنی و تزریق ژل

دلیل باقی ماندن جای جوش

زمانی که منافذ پوستی به دلیل جمع شدن چربی اضافی، سلول‌های پوستی مرده و باکتری‌ها بسته می‌شود، ضایعه‌ها و لکه‌های ملتهبی ایجاد می‌شود که جای آنها روی پوست باقی می‌ماند. در اثر متورم شدن منافذ پوست، دیواره‌های فولیکولی آسیب می‌بیند. ضایعه‌های سطحی ایجاد شده معمولاً جزئی است و به سرعت التیام می‌یابد. اما اگر آسیب‌دیدگی دیواره‌ی منافذ پوستی عمیق باشد، ماده‌ی عفونی وارد بافت اطراف می‌شود و در نتیجه ضایعه‌های عمیق‌تری شکل می‌گیرد. پوست تلاش می‌کند تا این ضایعه‌ها را با ایجاد کردن فیرهای کلاژن جدید ترمیم کند. اما این ترمیم‌ها معمولاً به اندازه‌ی پوست اولیه صاف و بی‌نقص نیست.

انواع جای جوش

قبل از اقدام برای درمان جای جوش باید نوع آن تعیین شود. واکنش تمام اسکارها نسبت به درمان یکسان نیست و بعضی درمان‌ها نتیجه‌ی بهتری را برای رفع انواع خاصی از جای جوش به دست می‌دهد.

• اسکار فرورفته یا آتروفیک: جای جوش فرورفته شایع‌ترین اسکار روی صورت است. جای جوش فرورفته زیر پوست اطراف جوش جای می‌گیرد. اسکار آتروفیک زمانی ایجاد می‌شود که کلاژن کافی در زمان التیام زخم تولید نشود. سه نوع جای جوش فرورفته وجود دارد:
  • جای جوش واگنی: جای جوش واگنی اسکار پهن و U شکلی است که لبه‌های تیزی دارد و ممکن است سطحی یا عمقی باشد. هرچه جای جوش سطحی‌تر باشد، واکنش بهتری به درمان‌های بازسازی کننده‌ی پوست نشان می‌دهد.
  • جای جوش چکشی: جای جوش چکشی اسکار باریک و V شکلی است که در عمق پوست جای گرفته است. اسکار چکشی سوراخ‌های بیضی یا گرد کوچکی، مانند جای آبله مرغان است. درمان کردن جای جوش چکشی از بقیه‌ی اسکارها سخت‌تر است، چون این نوع اسکار تا زیر سطح پوست پیش می‌رود.
  • جای جوش چرخشی: اسکارهای چرخشی فرورفتگی پهنی است که معمولاً لبه‌های گرد و ظاهر نامنظم و چرخشی دارد.
• جای جوش برآمده یا هیپرتروفیک: اسکار هیپرتروفیک بیشتر بعد از جوش‌های روی قفسه سینه و پشت بدن ایجاد می‌شود. این نوع اسکار روی سطح پوست دور جوش باقی می‌ماند و علت تشکیل شدن آن تولید کلاژن بیش از حد در زمان التیام زخم است.
• لکه‌های تیره: تغییر رنگ بعد از برطرف شدن جوش، اسکار یا جای جوش محسوب نمی‌شود. لکه‌های قرمز، بنفش یا قهوه‌ای به تدریج ظرف چند ماه خود به خود محو می‌شود.

حتما بخوانید: لایه برداری شیمیایی

درمان جای جوش

برخی از روش های درمانی برای جای جوش عبارتند از:

لایه‌برداری با مواد شیمیایی

چنانچه درمان لایه‌برداری با مواد شیمیایی برای از بین بردن جای جوش انتخاب شود، لایه‌ی فوقانی پوست با اسیدی قوی برداشته می‌شود تا جای جوش‌های عمقی‌تر و شدیدتر کمتر جلب توجه کنند. بعضی لایه‌بردارهای شیمیایی آنقدر ملایم هستند که می‌توان از آنها در خانه استفاده کرد، اما لایه‌بردارهایی که متخصصین از آنها استفاده می‌کنند، محلول‌های قوی‌تری هستند که طبعاً نتایج بهتری را نیز به دست می‌دهند. لایه‌بردارهای شیمیایی انواع مختلفی دارند، بنابراین بهتر است قبل از استفاه از هر یک از آنها با پزشک مشورت کنید. آن دسته از لایه‌بردارهای شیمیایی که برای رفع انواع جای جوش مناسبند، غالباً برای از بین بردن جای جوش‌های عمقی‌تر به کار برده می‌شوند.

تزریق ژل

ژل یا فیلر در جای جوش فرورفته تزریق می‌شود تا فرورفتگی را پر کند و به این ترتیب پوست صاف شود. فیلرها یا پرکننده‌ها از کلاژن، چربی بدن خود بیمار یا فیلرهای مصنوعی تهیه می‌شود. ژل یا پرکننده زیر سطح پوست تزریق می‌شود تا جای جوش فرورفته پر و صاف شود. ماندگاری نتیجه‌ی به دست آمده از تزریق اکثر ژل‌ها ۱۸ ـ ۶ ماه است، و بعد از آن لازم است که تزریق تکرار شود؛ البته نتیجه‌ی تزریق بعضی ژل‌ها دائمی است. ژل برای درمان جای جوش‌های کوچک چرخشی یا واگنی تزریق می‌شود.

میکرونیدلینگ

میکرونیدلینگ درمان جدیدتری برای رفع جای جوش است که در آن “قلم” دستی یا رولر دستی کوچکی که سوزن‌های بسیار ظریفی در آن تعبیه شده است، روی سطح اسکار کشیده می‌شود. سوزن پوست بی‌حس شده را سوراخ می‌کند، اما مانند سوزن تزریق در عمق پوست فرونمی‌رود. پوست در زمان التیام یافتن، کلاژن تولید می‌کند. شواهد موجود نشان می‌دهد که میکرونیدلینگ عمق جای جوش را کاهش می‌دهد، اما اثر میکرونیدلینگ بعد از گذشت بیشتر از ۹ ماه مشخص می‌شود. میکروندلینگ علی‌رغم ترسناک بودن تصور فرورفتن ده‌ها سوزن در پوست، درمان ایمنی است که برای انواع تون‌های پوستی مناسب است. میکرونیدلینگ بهترین روش برای درمان جای جوش‌های فرورفته است.

در ادامه بخوانید: لیفت صورت

تزریق

داروهای مختلفی، مانند کورتیکواستروئید و داروهای شیمی درمانی فلوئورواوراسیل (۵-FU ) و اینترفرون وجود دارد که پوست بعد از تزریق کردن آنها در جای جوش برآمده صاف می‌شود. این داروها معمولاً در چند نوبت در فواصل چند هفته‌ای تزریق می‌شود. تزریق این داروها بهترین نتیجه را برای درمان اسکارهای برآمده به دست می‌دهد.

درمان جای جوش با لیزر

لیزر نور مونوکروماتیک بسیار قوی در محدوده‌ی یک نوار باریک طول موجی است. این نورهای تکفام برای تحریک فیبروبلاست‌های پوستی یعنی سلول‌هایی استفاده می‌شود که بافت‌های پیوندی را ایجاد می‌کنند و التیام زخم را تسهیل می‌کنند. این فیبروبلاست‌ها جایگزین کلاژن و الاستینی می‌شوند که به دلیل تشکیل بافت همبند جای زخم تحلیل رفته است.

انواع لیزردرمانی برای رفع جای جوش

در این بخش روش‌های مختلف لیزردرمانی را برای رفع جای جوش معرفی می‌کنیم:

• درمان جای جوش با لیزر CO2: لیزر CO2 روش بسیار موثری برای درمان جای جوش است. لیزر فرکشنال CO2 سوراخ‌های بسیار ریزی را در عمق لایه‌های پوستی ایجاد می‌کند. در نتیجه تولید کلاژن در موضع درمان تسهیل می‌شود و جای جوش صاف می‌شود. این لیزر فقط ناحیه‌ی آسیب دیده‌ی پوست را درمان می‌کند و کمترین آسیبی به پوست اطراف نمی‌زند.
• رفع جای جوش با لیزر Fraxel Dual: در این روش برای درمان جای جوش از دو نوع لیزر با طول موج‌های مختلف استفاده می‌شود. نور با طول موج ۱۹۲۷ نانومتر تغییرات رنگدانه‌ای را کاهش می‌دهد و نور با طول موج ۱۵۵۰ نانومتر بافت پوست را بهبود می‌دهد. این فرایند متمرکز بر افزایش رشد سلول‌های پوستی است. با توجه به نیازهای پوست و شرایط درمان می‌توان از این دو نوع لیزر جداگانه یا در کنار هم استفاده کرد.
• از بین بردن جای جوش با لیزر فرکشنال: جوانسازی و بازسازی پوست با لیزر CO2 فرکشنال با استفاده از ریزپرتوهای گوناگونی در اندازه‌ها و چگالی‌های مختلف انجام می‌شود. دستگاه لیزر فرکشنال CO2 در مقایسه با درمان با لیزر ابلیتیو کامل (لیزر CO2) به راحتی بر روی صورت و دیگر نقاط بدن به کار برده می‌شود. لیزر فرکشنال جای جوش‌های موجود را از بین می‌برد و از تشکیل شدن اسکار جدید جلوگیری می‌کند.
• آی پی ال (درمان با نور شدید پالسی): این نوع لیزردرمانی برای رفع جای جوش‌های تیره مناسب است. IPL بر بافت پوست اثری نمی‌گذارد، اما رنگ اسکار را تغییر می‌دهد و پوست را به رنگ طبیعی برمی‌گرداند. مزیت دیگر آی پی ال این است که این روش باکتری‌های عامل ایجاد جوش و آکنه را از بین می‌برد. لیزر مورد استفاده در IPL بسیار قوی است. این نور قوی در پوست نفوذ می‌کند و توسط ناحیه‌ای جذب می‌شود که به دلیل وجود جای جوش تیره‌تر از بقیه‌ی پوست است. حرارت تولید شده در اثر این جذب سلول‌های رنگدانه‌ای را متلاشی می‌کند و در نتیجه رنگ تیره‌ی جای جوش محو می‌شود.
• لیزر پالسی رنگی (PDL): اگر پوست به دلیل تشکیل شدن اسکار قرمز شده باشد، این قرمزی را می‌توان با استفاده از لیزر رنگی پالسی برطرف کرد. پرتوهای متمرکز لیزر مورد استفاده در این روش رگ‌های بزرگی را هدف می‌گیرند که عامل قرمز شدن پوست است. حرارت تولید شده توسط پرتوی لیزر تمام مواد مغذی و اکسیژن موجود در لایه فوقانی پوست را از بین می‌برد. سلول‌های پوستی مرده در نهایت می‌ریزد و پوست فرصت پیدا می‌کند تا سلول‌های جدیدی را تولید کند.
• درمان جای جوش با لیزر Smoothbeam : درمان با این لیزر غیرابلیتیو روش بسیار موثری برای رفع جای جوش و تحریک فرایند رشد کلاژن در پوست است. این نوع لیزر مجهز به دستگاه سرمایشی دینامیکی است که ناحیه‌ی هدف را با استفاده از انفجارهای کوتاه اسپری کرایوژن به طور عمقی خنک می‌کند. این سیستم سرمایشی از لایه‌ی فوقانی پوست، اپیدرم محافظت می‌کند. سپس پرتو لیزر دیگری به سرعت روی پوست تابانده می‌شود که سطح فوقانی لایه‌ی درم را هدف می‌گیرد. حرارت تولید شده در اثر تابش پرتوی ثانویه‌ی لیزر، رشد کلاژن را در لایه‌های عمیق‌تر پوست افزایش می‌دهد و به این ترتیب فرورفتگی جای زخم پر می‌شود. برای رفع کامل جای جوش لازم است که چند جلسه درمان انجام شود.
• درمان جای جوش با لیزر اربیوم: در این روش از اشعه‌های مادون قرمز با طول موج ۲۹۴۰ نانومتر استفاده می‌شود. نور مادون قرمز در پوست نفوذ می‌کند و بافت پوست را برمی‌دارد. اگرچه تبخیر بافت و دسیکاسیون (خشکی جدید بافت) حاصل از لیزر اربیوم کمتر از لیزرهای دیگر است. کلاژن پوست لیزر را به خوبی جذب می‌کند و در نتیجه فرایند التیام و بازسازی داخل لایه‌های پوست بهبود می‌یابد.

درمان جای جوش به روش سابسیژن

سابسیژن یک عمل جراحی کوچک برای درمان چروک‌ها و اسکارهای فرورفته‌ی پوستی است. چنانچه درمان سابسیژن برای رفع جای جوش انتخاب شود، متخصص سوزن هیپودرم مخصوصی را از راه خراش بسیار کوچک روی سطح پوست، وارد جای جوش می‌کند و تارهای فیبروتیکی را که جای جوش را به بافت زیری وصل کرده است، با لبه‌ی تیز سوزن پاره می‌کند. ظاهر جای جوش در اثر آزاد شدن تارهای فیبروتیک و تولید کلاژن جدید در فرایند التیام یافتن زخم بهبود می‌یابد. سابسیژن درمانی ایمن است که به روش سرپایی انجام می‌شود و بیماران معمولاً آن را به خوبی تحمل می‌کنند. تعداد جلسات درمان سابسیژن برای رفع فرورفتگی جای جوش به تعداد، محل، میزان فرورفتگی جای جوش و شدت درمان بستگی دارد. سه تا شش جلسه درمان برای از بین بردن اکثر جای جوش‌های متوسط کفایت می‌کند. پزشکان توصیه می‌کنند که حداقل یک ماه بین جلسات درمان فاصله باشد.

مراحل انجام درمان سابسیژن

درمان سابسیژن برای رفع جای جوش به روش زیر انجام می‌شود:

• آلودگی و آرایش روی موضع درمان پاک می‌شود.
• متخصص دور جای جوش را علامت می‌زند و نور را روی اسکار فرورفته می‌تاباند تا جای جوش به خوبی دیده شود.
• سپس داروی بی‌حسی موضعی را تزریق می‌کند.
• متخصص سوزن را با زاویه‌ی حاده و با شیب رو به بالا به موازات سطح پوست کنار جای زخم فرومی‌کند. چنانچه چروک و جای جوش سطحی و کوچک باشد، از سوزن‌های کوچکتر استفاده می‌شود.
• سپس متخصص سوزن را در لایه درم پیش می‌برد و آن را رو به جلو و عقب حرکت می‌دهد. صدای پاره شدن تارهای فیبری در لایه‌ی درم عمقی و صفحه‌ی زیرپوستی درمال عمقی، هنگام تکان دادن سوزن به گوش می‌رسد.
• سپس متخصص سوزن را ۹۰ درجه می‌چرخاند و دوباره در لایه‌ی درم اسکار رو به جلو و عقب حرکت می‌دهد.
• متخصص سورن را بیرون می‌آورد و دور نقطه‌ی خروج سوزن را فشار می‌دهد تا از تشکیل هماتوم ناشی از خونریزی جلوگیری کند.
• متخصص زخم را چند دقیقه با دست فشار می‌دهد.

طب سوزنی برای جای جوش

طب سوزنی درمانی است که سال‌ها است با موفقیت برای درمان درد و اختلال‌های عملکردی مختلف بدن به کار برده می‌شود. متخصص طب سوزنی سوزن‌هایی را در نقاط خاصی از پوست و بافت‌های زیرپوستی فرومی‌کند. بسیاری از نقاط خاص طب سوزنی در محل قرارگیری فیبرهای عصبی ضخیم واقع شده‌اند. شبکه‌ی انرژی دقیقاً از زیر سطح پوست عبور می‌کند که در بیش از هزار نقطه‌ی طب سوزنی از ساختارها و اندام‌های خارجی به سمت داخلی در جریان است. این انرژی هماهنگ با سیستم‌های گردش خون، عصبی، عضلانی، گوارشی، ادراری ـ تناسلی و دیگر سیستم‌های بدن عمل می‌کند. چنانچه مسیر این انرژی حیاتی مسدود گردد یا جریان انرژی ضعیف شود، عملکرد بخشی از بدن مختل می‌شود یا نقصی در اعضاء بدن بروز می‌یابد. تحریک یک یا چند نقطه‌ی طب سوزنی باعث می‌شود که این هماهنگی به حالت عادی برگردد. فرو کردن سوزن‌ها در پوست آسیبی را به لایه‌ی درم و حتی لایه‌های عمقی‌تر پوست وارد می‌کند. این آسیب‌دیدگی اثری مشابه تابش پرتو لیزر به پوست ایجاد می‌کند. این آسیب‌دیدگی التهاب موضعی و تکثیر سیتوکین‌ها را به دنبال دارد. بعضی از این سیتوکین‌ها موجب کموتاکسی فیبروبلاست‌ها و باعث تولید کلاژن و مقداری اکسید نیتریک می‌شوند که در نهایت به اتساع عروق خونی (وازولیدیشن) می‌انجامد. نقش طب سوزنی در درمان جای جوش به این موضوع مربوط می‌شود که بسیاری از جای جوش‌ها آتروفیک و فرورفته هستند و تحلیل رفتن بافت زیرپوستی دلیل تشکیل شدن آنها است. طب سوزنی این سازو کارهای ترمیمی را فعال می‌کند و گردش خون را در پوست بهبود می‌دهد، در نتیجه ظاهر جای جوش بهتر می‌شود. درمان جای جوش‌های فرورفته و برآمده به حداقل ۶ جلسه طب سوزنی نیاز دارد.

درمان‌های خانگی جای جوش

• برخی از روش های خانگی برای درمان جای جوش عبارتند از:
• آلفا هیدروکسی اسیدها: از آنجایی که آلفا هیدروکسی اسیدها (AHAs) پوست مرده را لایه‌برداری می‌کنند و از بسته شدن منافذ پوستی جلوگیری می‌کنند، این مواد غالباً در فراورده‌های مخصوص درمان جای جوش وجود دارد. مزیت مهم‌تر آلفا هیدروکسی اسیدها این است که این مواد کمک می‌کنند تا جای جوش کمتر جلب توجه کند. این اسید ملایم لایه‌ی فوقانی پوست را برمی‌دارد تا مشکل ناصاف بودن و تغییررنگ پوست برطرف شود.
• لاکتیک اسید: لایه‌برداری با لاکتیک اسید هر دو هفته یک بار به مدت سه ماه انجام می‌شود تا بافت، ظاهر و رنگ پوست بهبود یابد و جای جوش نامشخص‌تر شود. لایه بردارها، سرم‌ها و پمادهای بسیاری وجود دارند که از لاکتیک اسید تهیه شده‌اند، اما ساده‌ترین روش این است که از یک اسید لاکتیک طبیعی یعنی سرکه سیب استفاده کنید. از سرکه سیب رقیق شده به عنوان تونر استفاده کنید یا آن را روی جای جوش بزنید.
• رتینوئیدها: رتینوئیدهای موضعی نیز یکی از مواد موثر برای درمان جای جوش هستند. رتینوئید علاوه بر تسریع فرایند بازسازی و ترمیم پوست و بهبود بافت پوست، مشکل تغییررنگ پوست را برطرف می‌کند و باعث می‌شود که جای جوش کمتر جلب توجه کند. اما مصرف رتینوئید باعث می‌شود که پوست به شدت به نور خورشید حساس شود. بنابراین در دوره درمان با رتینوئید همواره باید از ضدآفتاب استفاده کنید.
• سالیسیلیک اسید: به احتمال زیاد تا به حال از سالیسیلیک اسید برای درمان جای جوش استفاده کرده‌اید. این ماده از پد گرفته تا درمان‌های موضعی و لوسیون‌ها و پاک کننده‌های صورت، در تقریباً هر نوع فراورده‌ی درمانی جای جوش وجود دارد. سالیسیلیک اسید منافذ پوستی را تمیز می‌کند، ورم و قرمزی را کاهش می‌دهد و پوست را لایه‌برداری می‌کند. سالیسیلیک اسید یکی از بهترین درمان‌های خانگی برای رفع جای جوش است؛ فراورده‌های حاوی این ماده را می‌توانید به برنامه‌ی روزانه‌ی مراقبت از پوست اضافه کنید یا این که می‌توانید لایه‌برداری با سالیسیلیک اسید را در فواصل زمانی طولانی‌تر در مطب متخصص انجام دهید. اثر درمان با سالیسیلیک اسید بعد از چند هفته مشخص می‌شود. از عوارض جانبی مصرف سالیسیلیک اسید می‌توان به خشکی یا تحریک پوست اشاره کرد. چنانچه با این عوارض مواجه شدید، مصرف دارو را کاهش دهید یا فقط آن را بر روی ناحیه‌ی جای جوش بزنید.
• ضدآفتاب: استعمال روزانه‌ی ضدآفتاب روی جای جوش بسیار مهم است. چنانچه جای جوش در معرض نور آفتاب قرار بگیرد، مشخص‌تر یا رنگش تیره‌تر می‌شود.

حتما بخوانید: تزریق چربی